امروز مسئولیت بزرگى بر دوش ملت ایران است و هرگز مثل امروز ملت ما بر سرنوشت خود حاکم نبوده. در طول سالهاى متمادى و دورانهاى گوناگون تاریخ، آن کسانى که با تاریخ این کشور آشنا هستند، این را تصدیق میکنند. ملت همیشه وسیله‏اى بوده است در اختیار حکمرانان؛ بستگى به این داشته که آن حکمران، صاحب حکمت، درایت، اراده‏ى قوى باشد یا نباشد؛ و این اراده به کدام سو منعطف و متوجه شود. ملت از خود ابتکارى براى هدایت کشور نداشت. این همه استعداد متراکمى که در این ملت وجود داشته است و آنچه در تاریخ براى ما باقى مانده، تراوشهائى است که از یک ذخیره‏ى عظیم زیرزمینى به قدر همت حکمرانان خود را بروز میداده... این دوره یک فصل جدیدى است در تاریخ ملت ایران.

امروز بعد از پیروزى انقلاب اسلامى و در دوران نظام جمهورى اسلامى، تفاوت جوهرى و اصلى در همین است. تفاوت در این است که نظامهاى حاکمیت فردى به نظام اراده‏ى ملى؛ اراده‏ى جمع تبدیل شده و اساس تفاوت در این است. و بحمداللَّه این اراده‏ى جمعى با هدایت اسلام و با اشاره‏ى دین و آیات الهى پیش میرود و برنامه‏ریزى میکند؛ این را باید مغتنم بشمارید. امروز هر آنچه در گنجینه‏ى تمام‏نشدنىِ استعداد ملت ایران ذخیره وجود دارد، میتواند در خدمت پیشرفت سریع این کشور قرار بگیرد.

بنابراین ما لحظه به لحظه احتیاج به نوآورى داریم؛ نه فقط نوآورىِ در صنعت یا کشاورزى، نوآورىِ در روشهاى گوناگونى که براى زندگىِ یک ملت ممکن است مطرح شود؛ بروز استعدادها، شکوفا شدن فکرها و ذهنها. ما یک ملت عقیم نیستیم بحمداللَّه. ملت ما، ملتى است که تاریخِ او نشان میدهد که پیش‏رونده و زاینده و داراى استعداد است؛ بنابراین میتوانیم. ما از دنیا دویست سال عقب ماندیم. این واقعیت تلخى است که باید این را قبول کنیم. عامل این عقب‏ماندگى چه بود، یک بحث دیگر است؛ واقعیت این است؛ واقعیت این است که ما دویست سال - حداقل - از قافله‏ى پیشرفتهاى بشرى عقب ماندیم. همه‏ى آنچه که شما شنیدید و مشاهده میکنید و آنچه که وجود دارد - که بمراتب بیشتر از آن چیزى است که در این جلسه بیان شد، در سطح کشور، از فعالیتها، از کارها، از نوآوریها - اینها همه در مجموع، بخشى از این عقب‏ماندگى‏ها را میتواند جبران کند و اگر استمرار پیدا کند و افزایش پیدا کند و این فعالیتها با نوآورى و همت ما مضاعف شود، آن وقت خواهیم توانست جایگاه خودمان را پیدا کنیم.

عقب‏ماندگىِ یک ملت، درد بزرگى است، بیمارى سختى است. این بیمارى را با همت بلند و با تلاش پیگیر باید علاج کرد و درمان بخشید. مهم این بود که ما به خود بیائیم و این بیمارى را تصدیق کنیم، و پس از آن براى علاج این بیمارى همت بگماریم؛ اینها حاصل شده است. ملت ایران به خود آمده، احساس کرده است که بایستى جایگاه خودش را پیدا کند و احساس کرده که در گذشته - سالهاى طولانى - ده‏ها سال دچار عقب‏ماندگى و غفلت بوده؛ ملت ایران این را احساس کرده. در خواب خوش - آن‏جورى که سعى میشد در دوران طاغوت، براى ما تدارک ببینند - باقى نماند. آن روز چشمهاى ما را مثل انسانهاى مست، تخدیر شده بسته بودند؛ با تکرار دروازه‏ى تمدن بزرگ و از این حرفها، بدون اینکه یک قدم بر داریم، ما را در عالم توهّم نگه داشته بودند و متوقف بودیم. توقف هم به معناى عقب‏ماندن است؛ چون دنیا که منتظرِ ما نمیماند؛ دنیا به سرعت پیش میرفت، ما متوقف بودیم.

این حالت تخدیرزدگى و مستى، بحمداللَّه تمام شد؛ ملت ما به خود آمد؛ حرکت عظیم انقلاب، ما را به هوش آورد. جوانان ما، امروز احساس میکنند که بایستى در این راه شتابان پیش بروند؛ باید بدوند. هم نیروى دویدن در آنها هست، هم همت هست، هم راه روشن است؛ بنابراین بایستى پیش برویم. دانشگاه‏ها، حوزه‏هاى علمیه، مراکز تحقیقاتى، مسئولان ذى ربط، همه‏ى اینها، هر کدام مسئولیتهاى سنگینى بر دوش دارند؛ این مسئولیتها مشخص هم هست. و بحمداللَّه مى‏بینیم که حرکت آغاز شده و روزبه‏روز ان‏شاءاللَّه پیش خواهیم رفت.

آنچه که به عنوان توصیه، دوستان بیان کردید، غالباً هم عملى است و میتواند جامه‏ى عمل بپوشد، هم درست و مفید است؛ و ان‏شاءاللَّه امیدواریم که اینها انجام بگیرد. آنچه من باز هم مثل همیشه توصیه میکنم، در درجه‏ى اول این است که شما زبدگان، نخبگان در هر بخشى که هستید، روزبه‏روز دریچه‏ى امید را بر روى خودتان بیشتر باز کنید و به نسل جوان بیشتر امید بدهید. سم مهلکى است سیاه‏نمائى و ناامیدسازى و آینده را تاریک نشان دادن؛ و این سم مهلک به وسیله‏ى تبلیغات معارض و خصمانه، سعى میشود در کشور پراکنده شود؛ با این مبارزه کنید.

همه‏ى نشانه‏ها مژده‏ى امید به ما میدهند؛ مژده‏ى پیشرفت میدهند؛ در همه‏ى بخشها. و امیدواریم که ان‏شاءاللَّه این مژده‏ها در کمتر از یک نسل، تحقق پیدا کند و جوانان ما آن روزى را که ایران اسلامى در جایگاه شایسته‏ى خود قرار دارد، ببینند. آن روزى که ملتهاى دنیا، دانشمندان و اندیشمندان عالم احساس کنند به ایران، به زبان ایران، به فرهنگ ایران نیاز دارند براى اینکه گامهاى نوئى را در مسائل علمى بردارند، این روز شدنى است؛ امکان‏پذیر است. همچنانى که امروز براى فرا گرفتن بسیارى از فنون مورد نیاز بشرى، انسان احتیاج دارد زبان فلان کشور و فلان ملت را فرا بگیرد؛ آن روز مردم دنیا احساس کنند که نیاز دارند زبان شما را بیاموزند؛ فرهنگ شما را بیاموزند. آن روز خواهد آمد و شدنى است. اگر ما همت کنیم و همین تلاشى که امروز مشاهده میشود، و همین انگیزه‏اى که امروز بحمداللَّه دلهاى جوانان ما، اندیشمندان ما، مردم ما مالامال از آن هست، ان‏شاءاللَّه ادامه پیدا کند - که پیدا هم خواهد کرد - آن روز خیلى دور نخواهد بود.