عنوان رهنمود: بیانات رهبر معظم انقلاب در خصوص نقشه جامع علمی کشور
موضوع: دانشگاه و دانشجویان
سال انتشار (میلادی): 2010
منبع: مطالعات کتابخانه ای  و فیش برداری از بیانات امام خامنه ای
تهیه و تنظیم: وبلاگ رهنمودهای امام خامنه ای www.khamenei.parsiblog.com
شماره فیش: 1- بیانات در اجتماع بزرگ مردم قم‌  (27/07/1389): نکته‌ى بعدى که براى فهرست کارهاى لازم امروز ما بایستى مورد توجه قرار بگیرد، مسئله‌ى پیشرفت علم و حرکت در جهت نقشه‌ى جامع علمى کشور است؛ همین کارى که پنج شش سال است بحمداللَّه حرکت بهترى پیدا کرده است، پیشرفتهاى خوبى انجام گرفته است. بایستى بیشتر تلاش کرد. ان‌شاءاللَّه این حرکت، شتابنده‌تر شود. لازم است حرکت شتابنده‌ى دیگرى در داخل حوزه‌هاى علمیه انجام بگیرد؛ که در این باره ان‌شاءاللَّه با دوستان و برادران و خواهران عضو حوزه‌ى علمیه صحبت خواهیم کرد.

2- بیانات در دیدار اساتید دانشگاه‌ها  (08/06/1388)
از دوستان مسئولى که اینجا تشریف دارند - دوستان شوراى عالى انقلاب فرهنگى، دبیرخانه، آقاى دکتر مخبر و بقیه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى دوستان؛ دوستان معاونت علمى، آقاى دکتر واعظزاده و همچنین دوستانى که در وزارتها هستند یا برادرانى که از مجلس اینجا هستند - خواهش میکنم این توصیه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هائى را که این چند نفر برادران یا خواهران در زمینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى مسائل دانشگاه یا پژوهش و این ردیف مسائل، بیان کردند، اینها را یادداشت کنند، تعقیب کنند، روى آنها تأمل کنند. عرض نمیکنیم که بگوئیم مسائلى که امروز مطرح شد، تا حالا رسیدگى نشده یا اینها بار اولى است که مطرح میشود. نه، معلوم است. نقشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى جامع علمى که چند نفر از دوستان اینجا گفتند، چند سال است مطرح شده، در معاونت علمى بررسى شده، به شوراى عالى انقلاب فرهنگى آمده. البته هنوز چیز مصوبى در اختیار مسئولین قرار نگرفته؛ فقط بحث شده. یا طرح جامع فرهنگى مثلاً فرض کنید، که بحث شد. اینها مسائلى است که مطرح شده است، گفته شده است. لیکن وقتى ما مى‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینیم استادى، دانشمندى، صاحب فنى، از این مسائل به عنوان نیاز روز نام میبرد و یاد میکند، این نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى این است که آن کارى که ما کردیم، هنوز در مرحله‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى کاربرد و میدان عمل حضور ندارد. یعنى کار ما هنوز تمام نیست. به این نکته دوستان مسئول باید توجه کنند. تصمیم گرفتیم، حرف زدیم، گفتیم؛ اما کارى که باید بشود، انجام نگرفته. فرض بفرمائید وقتى ما مى‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینیم اساتیدى مى‌‌‌‌‌‌‌‌‌آیند راجع به نقشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى جامع علمى کشور ابراز سؤال میکنند یا چیزهائى را میگویند که نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى عدم دسترس بودن یک نقشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى جامع علمى است، نداشتن نقشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى جامع علمى است، پس پیداست که ما همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى تلاشى که در باب نقشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى جامع علمى تا حالا کردیم، تلاشهائى بوده که نیمه‌‌‌‌‌‌‌‌‌کاره است. خوب، چون چند سال هم گذشته - سه سال است که این قضیه مطرح شده - در عین حال هنوز هیچ چیزى در اختیار دستگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى ذى‌‌‌‌‌‌‌‌‌ربط نیست. دانشمندان کشور نقشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى جامع علمى کشور را نمیدانند. پیداست که ما باید کار را سریعتر کنیم، دنبالگیرى کنیم، جدیتر به این مسئله بپردازیم.
 اگر این آقایان در اینجا اشاره هم نمیکردند به نبود نقشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى جامع علمى کشور، یک نگاه به برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى کلى علمى در دانشگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، نشان دهنده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى نداشتن نقشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى جامع علمى است. آن طورى که در گزارشها من به دست مى‌‌‌‌‌‌‌‌‌آورم و افراد آگاه و خبره و دانشگاهى و مسئول به ما اطلاع میدهند، تقسیم توان در برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ریزى رشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى گوناگون علمى، یک تقسیم عادلانه و صحیح و منطبق با نیاز کشور نیست. یک جاهائى ما رشدهاى چشمگیرى داریم، یک جاهائى اصلاً حرکتى مشاهده نمیشود! این غلط است. این ناشى از نبود نقشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى جامع علمى است. درست است که در هر رشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى ما پیشرفت بکنیم، مغتنم است و براى کشور ما که سالهاى متمادى، ده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها سال در دوران حاکمیت طواغیت، از کاروان علمى بشر عقب مانده است، هر جائى دستمان به هر چیزى از ثمرات علم و پیشرفتهاى علمى بند شد، مغتنم است؛ در این تردیدى نیست؛ اما اگر میخواهیم کشور رتبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ى علمى به معناى واقعى کلمه پیدا کند و علم در کشور نهادینه بشود، ما بایستى در رشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى گوناگون علمى - چه در آموزش، چه در پژوهش - توازن و تعادل صحیح و واقعى و عادلانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى ایجاد بکنیم؛ این جزو نیازهاى ماست.

3- ابلاغ سیاست‌های کلی برنامه پنجم توسعه توسط رهبر معظم انقلاب  (21/10/1387)
سیاستهاى کلى برنامه پنجم توسعه اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى جمهورى اسلامى ایران
...  11ـ تکمیل و اجراى نقشه جامع علمى کشور.

4- دیدار اساتید و دانشجویان در دانشگاه علم و صنعت‏  (24/09/1387)
یقینا قبل از انقلاب - قبل از اینکه این حرکت و شوق در مردم به وجود بیاید؛ این احساس دلیرى در مقابل موانع در مردم ما به وجود بیاید - اگر می‌گفتند که کشور ما خواهد توانست به این نقطه از دانش‌هاى گوناگون برسد، کسى باور نمی‌کرد. آن روزى که براى یک بیمارى معمولى که امروز توى بیمارستان‌هاى درجه‌ى سه و چهار در شهرستان‌هاى دور ما به راحتى آن را علاج می‌کنند، افراد ناچار بودند به کشورهاى خارج بروند، پول‌هاى زیادى بدهند، منت زیادى را بکشند - این مال خیلى قدیم نیست، مال همین پیش از انقلاب است - با این وضعى که امروز ما داریم در دانش‌هاى گوناگون و در بخش‌هاى مختلف، یقینا یک روزى به نظر خیلى‌ها دست‌نیافتنى بود؛ اما ملت ما به او دست یافت، جوان‌هاى ما به او دست یافتند. همین مسئله‌ى هسته‌اى از این قبیل است، مسائل گوناگون در بخش‌هاى علمى از این قبیل است. بنابراین، اینى هم که یک روزى کشور ما و ملت ما کاروان دانش را آن‌چنان پیش ببرد که بتواند در دنیا مرجع علمى باشد، چیز ممکنى است. البته مقدماتى دارد، که این مقدمات بایستى طى شود و این مقدمات شروع هم شده. یکى از این مقدمات، همین خودآگاهى ماست که احساس کنیم که «باید»؛ و احساس کنیم که «می‌توانیم». یکى دیگر از مقدمات، تهیه‌ى نقشه‌ى علمى جامع کشور است که کشور از لحاظ تحصیل علم و طلب علوم مختلف دچار سردرگمى نباشد. این کار خوشبختانه انجام گرفته. همین دوستان و محققین و برجستگان، برخاسته‌ى از دانشگاه‌ها و از این دانشگاه، توانسته‌اند نقشه‌ى جامع علمى را تهیه و فراهم کنند، که در شرف نهایى شدن است و این یک گام بسیار بلند در راه پیشرفت علم در کشور است. البته بعد از آنکه نقشه‌ى جامع علمى تهیه و فراهم شد، کارهاى دیگرى هم بایستى انجام بگیرد؛ از جمله: ایجاد نظام مهندسى این نقشه، تبدیل نقشه‌ى جامع علمى به صدها پروژه‌ى علمى، و سپردن این پروژه‌ها به پیمانکاران امینى که عبارتند از همین دانشگاه‌ها و اساتید و مراکز تحقیقاتى دانشگاه‌ها. بعد، ایجاد شبکه‌ى نظارت بر این پیشرفت علمى؛ حسن اجراء. و درگیر کردن استاد، دانشجو، محقق - که حالا دانشجویان پرسیدند در زمینه‌ى پیشرفت علمى، تکلیف ما چیست - این‌ها حتما باید در این طرح مهندسى نقشه‌ى جامع علمى دیده شود. هر تک تک دانشجو می‌تواند نقش ایفاء کند؛ هر مرکزى از مراکز تحقیقاتى، هر کارگاه آموزشى می‌تواند نقش ایفا کند و اساتید هم می‌توانند. بنابراین یک کار چند ساله است. این کار چند ساله با شدت، با حدت، با پیگیرى تمام، با امید بایستى دنبال شود و ان‌شاءالله به نتایجى خواهد رسید. یقینا روزى خواهد رسید که شما ببینید مرجعیت علمى یافتن دانشگاه‌هاى ایران و دانشمندان ایران چیز دور از دسترسى نیست؛ خیلى نزدیک به شماست. شما جوان‌ها یقینا این را خواهید دید؛ من تردیدى ندارم.

5- بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى‏ در دیدار اساتید و رؤساى دانشگاهها‏  (09/07/1386)
یک نکته در مورد نقشه‏ى جامع علمى است. من اینجا یادداشت کرده بودم که این را ذکر بکنم، خوشبختانه دیدم سه چهار نفر از سخنرانان امروز در ضمن بیاناتشان به همین مسئله‏ى نقشه‏ى جامع علمى اشاره کردند، یک توضیحى هم آقاى دکتر لاریجانى دادند که حکایت میکند از اینکه تلاشهائى در جریان هست براى اینکه این نقشه‏ى جامع علمى فراهم بشود و ارائه بشود و به عنوان دستورالعمل براى برنامه‏ریزیهاى علمى آینده قرار بگیرد. این مژده‏ى خوبى است؛ لیکن من تا قبل از اینکه این را از ایشان بشنوم، چنین اطلاعى نداشتم و ندارم. من میدانم در شوراى عالى انقلاب فرهنگى دارد این کار میشود؛ یعنى در یک کمیته‏هائى مطرح است؛ لیکن آنچه که توقع هست، آنچه که به نظر ما بایسته است که انجام بگیرد، او این نیست که این کار تأخیر بیفتد و طول بکشد؛ یک سال، دو سال بنشینیم تا بالاخره یک نقشه‏ى جامع علمى فراهم کنیم؛ نه، این را فرزانگان، نخبگان، برجستگان، به ابتکار شوراى عالى انقلاب فرهنگى باید بنشینند تمام کنند و یک چیز پخته و کاملى از آب در بیاورند تا بر اساس آن بشود برنامه‏ریزى علمى براى دانشگاهها و براى آینده‏ى کشور کرد. من همین‏جا این را هم به وزراى محترم، هم به مسئولان محترم شوراى عالى انقلاب فرهنگى که در اینجا تشریف دارند، توصیه میکنم که این مسئله دنبال شود.
ما اگر بخواهیم سند چشم‏انداز تحقق پیدا کند و آن مرجعیت علمى که براى کشور پیش‏بینى شده، به وجود بیاید و عملى بشود، ناچاریم که این کارها را انجام بدهیم، که مهمترینش تهیه‏ى نقشه‏ى جامع علمى  است. این یعنى یک گام مهم، یک دروازه‏ى مهم به سوى اجرائى کردن اهداف و شعارهائى است که مطرح شده و امروز بحمداللَّه در محیطهاى علمى به صورت یک گفتمان در آمده است.

6- بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامى‏ در دیدار نخبگان جوان  (12/06/1386)
ما باید نقشه‏ى جامع علمى کشور را تنظیم کنیم. این را من سال گذشته هم به این مجموعه علمى گفتم، الان هم در شوراى عالى انقلاب فرهنگى دارد این کار میشود، اما باید این کار با جدیت هر چه بیشتر بشود. ما باید بدانیم نقشه‏ى جامع علمى کشور چیست. کدام علم، به چه اندازه، در کجاى این نقشه جا دارد. اینجور نباشد که مثل یک ورزشکارى که فقط روزى بازو کار میکند و بازوهایش میشود اینقدر، در حالیکه پا و سینه و شانه‏اش مثل یک آدم لاغر است، باشیم! این، فایده‏اى ندارد. یک ورزشکار فقط کارِ سینه بکند، بقیه‏ى اندامهاى او هیچ قدرتى نداشته باشد، فایده‏اى ندارد. باید متناسب باشد. بعضى از این جوانان عزیز راجع به علوم انسانى گفتند. ما در بخشى از رشته‏هاى علوم انسانى، قرنها جلوتر از دنیا هستیم. خیلى جلوتر از کسانى هستیم که امروز در این رشته در دنیا سرآمد به حساب مى‏آیند. چرا اینها را دنبال نکنیم؟ در رشته‏هاى گوناگون علوم انسانى؛ ادبیات، فلسفه، تاریخ، هنر، ما خیلى سابقه داریم. بعضى از علوم انسانى دیگر هم هست که اگرچه از غرب آمده، اما اگر درست دقت کنیم، خمیرمایه‏ى آن که عبارت از عقلانیت و تجربه‏گرائى است، از تفکر و روح ایرانى - اسلامى است. اروپاى خرافاتى نمیتوانست زیست‏شناسى و اقتصاد و مدیریت و روانشناسى و جامعه‏شناسى را به این شکل تنظیم کند. این، سوغات تفکر علم‏گرایى و تجربه‏گرائى شرق و عمدتاً ایران اسلامى بود که رفت در آنجا و به این تحول منتهى شد. به هر حال، در این چیزهائى که عقب هستیم، باید خودمان را جلو ببریم و خودمان ابداع کنیم؛ ترجمه نکنیم. ترجمه‏گرائى زیانهاى بسیار بزرگى براى ما دارد.
بنابراین، نقشه‏ى جامع علمى، چیزِ لازمى است: جایگاه علوم گوناگون، هرکدام؛ مقدار دانشجو، نوع دانشجو، جنس دانشجویان - دختر، پسر - مناطق گوناگون؛ اینها باید روشن بشود؛ ما بدانیم چه‏کار میخواهیم بکنیم. این کارها البته شروع شده، لکن باید جدیت بکنید دنبال بشود.
مسئله‏ى کاربردى کردن تحقیقات و اختراعات - که اتفاقاً بعضى از جوانها گفتند - جزو چیزهائى است که من رویش تکیه دارم. ما ممکن است یک تحقیقاتى بکنیم، در یک پروژه‏ى تبلیغاتى به جاهاى خوبى هم محققِ ما برسد؛ اما این در وضع کشور، در جهت رشد و توسعه‏ى کشور نقشى نداشته باشد؛ یعنى نتواند به ثروت ملى تبدیل شود . ما باید علم‏مان را بتوانیم به ثروت ملى تبدیل کنیم . این، تلاش لازم دارد، برنامه‏ریزى لازم دارد. آن وقت یک نکته‏اى در کنار این هست - که باز در همان نقشه‏ى جامع علمى قرار مى‏گیرد - که ما باید زنجیره‏ى علم و فناورى را تکمیل کنیم، که گاهى یک جاهائى از این زنجیره قطع شده است، تا یک خط تولید واقعى درست بشود و علم بتواند از همه‏ى جهات به اهداف خودش برسد.

7- بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار رؤساى دانشگاهها، مؤسسات آموزش عالى و مراکز تحقیقاتى‏   (23/05/1385)
ما در کشور به نقشه‏ى جامع علمى احتیاج داریم. ما باید بدانیم که براى رسیدن به هدف چشم‏انداز بیست ساله - که نام آن مکرر برده میشود - نقشه‏ى جامع علمى ما چیست؟ این را باید ترسیم کنیم. بعد، این نقشه را طبق راهبردهاى عملیاتى و برنامه‏ریزیهاى زمان‏دار و منظم، مثل یک پازل، بتدریج باید پُر و کامل کنیم. این کار انجام نگرفته و ما آن را نیاز داریم؛ و باید انجام بگیرد. این کار با زبدگان و نخبگان و صاحبان اندیشه‏ى کشور در حوزه‏ى دانشگاهها و آموزش و پرورش و حوزه‏هاى ذى‏ربط عملى است و بایستى تحقق پیدا کند.